Crnogorska Agencija za zaštitu konkurencije (“Agencija“) je odlukom od 24. marta 2016. godine utvrdila da je lokalno preduzeće koje se bavi vodosnabdijevanjem u Budvi, DOO “Vodovod i kanalizacija”, zloupotrijebilo dominantan položaj koji ima na tržištu pružanja usluga vodosnabdijevanja i prečišćavanja i odvođenja otpadnih voda na relevantnom geografskom tržištu Opštine Budva. Zloupotreba koju je Agencija ustanovila je dvostruka: sastoji se od nametanja neopravdano visoke cijene dodatne usluge koja po svojoj prirodi i svrsi nije u vezi sa predmetom osnovne usluge, i od nezakonitog uvezivanja različitih usluga.
Agencija je ispitni postupak protiv vodosnabdjevača otpočela 6. aprila 2015. godine, nakon što je iz javnih izvora saznala da je došlo do značajnog povećanja cijena usluga vodosnabdijevanja u Budvi. Prije pokretanja zvaničnog postupka, Agencija je analizirala uslove pod kojima slična preduzeća koja se bave vodosnabdijevanjem na crnogorskom primorju pružaju usluga vodosnabdijevanja. Osim toga, Agencija je analizirala odluke kojima je regulisana cjenovna politika, a koje je usvojio Odobor direktora vodosnabdjevača čije se postupanje ispituje. Ta preliminarna analiza je pokazala da je preduzeće “Vodovod i kanalizacija” Budva utvrdilo cijene na značajno višem nivou u odnosu kako na cijene koje je za iste usluge naplaćivalo u prethodnom periodu, tako i u odnosu na cijene istovrsnih usluga koju u okolnim područjima pružaju slični privredni subjekti. To je navelo Agenciju da pokrene postupak za utvrđivanje zloupotrebe dominantnog položaja, u skladu sa članom 15 stav 2 crnogorskog Zakona o zaštiti konkurencije.
Agencija je najprije ustanovila da “Vodovod i kanalizacija” ima dominantan položaj na tržištu vodosnabdijevanja i prečišćavanja i odvođenja otpadnih voda na teritoriji Opštine Budva. Potom je utvrdila da je taj vodosnabdjevač nametnuo neadekvatnu i neopravdano visoku cijenu svojih usluga. Vodosnabdjevač je povećanje cijene realizovao putem nametanja posebne mjesečne naknade za održavanje i očitavanje vodomjera u iznosu od oko 8 EUR (uključujući PDV). Agencija je ocijenila da je iznos naknade nesrazmjeno visok za tu vrstu usluge. Stoga je ustanovila da utvrđivanje tako visoke cijene predstavlja zloupotrebu dominantnog položaja u vidu nametanja neprimjerene kupovne cijene usluge. Štaviše, dodatna naknada za pomenutu uslugu je automatski dodata potrošačima na račune za vodu, iako ta usluga nije u neposrednoj vezi sa osnovnom uslugom vodosnabdijevanja, što predstavlja nezakonito uvezivanje usluga, tj. uslovljavanje jedne usluge time da potrošač prihvati dodatne obaveze koje po svojoj prirodi ili prema trgovačkim običajima nisu u vezi sa predmetom osnovne usluge.
Kako bi ispravila povredu konkurencije, Agencija je zabranila sve buduće aktivnosti ovog vodosnabdjevača kojima bi se mogla spriječiti, ograničiti ili narušiti konkurencija zloupotrebom dominantnog položaja. Takođe je naredila prekršiocu da ispravi povredu tako što će formirati cijenu usluge očitavanja i održavanja vodomjera i usluge vodosnabdijevanja i tretmana otpadnih voda na osnovu stvarnog trškovnog principa obračuna. Vodosnabdjevač mora postupiti u skladu sa ovom obavezom u roku od 90 dana.
Agencija nema ovlašćenje da izriče kazne učesnicima na tržištu za povredu Zakona o zaštiti konkurencije. Može samo pokrenuti prekršajni postupak pred nadležnim prekršajnim sudom. Učesniku na tržištu za koga je utvrđeno da je zloupotrijebio dominantan položaj sud može izreći kaznu u rasponu od 1% do 10% godišnjeg prihoda u finansijskoj godini koja prethodi godini u kojoj je počinjeno kršenje. Dodatnu kaznu u iznosu između 1.000 EUR i 4.000 EUR sud može izreći odgovornom licu u pravnom licu koje je počinilo kršenje.
Ovo je prva odluka crnogorske Agencije o zloupotrebi dominantnog položaja od 2012. godine. Ova odluka Agencije je značajna imajući u vidu da ustanovljena zloupotreba ima neposredan štetan uticaj na potrošače i da se odnosi na pružanje usluge koja je od presudnog značaja, od strane dominantnog učesnika na tržištu. Privatne tužbe za zaštitu konkurencije su još uvijek nov koncept u Crnoj Gori. Ipak, potrošači koji su pretrpeli štetu zbog zloupotrebe dominantnog položaja vodosnabdjevača imaju osnov da traže naknadu štete u parničnom postupku.
